Het verhaal illustreert perfect hoe het volledig fout is gelopen met het Europese asielbeleid. En hoe ook sommige advocaten daar garen bij spinnen. Het gaat niet meer om de mensen helpen maar om een systeem van wanhoop en misbruik in stand te houden.
De betrokken gezinnen, waarvan enkele ook kinderen hebben, kwamen afgelopen zomer in België aan vanuit Griekenland. Ze hadden daar eerder asiel gekregen, maar konden er niet meteen op materiële bijstand rekenen omdat Griekenland momenteel opnieuw met een te grote instroom te kampen heeft.
Dus trokken ze verder noordwaarts, en belandden medio augustus in Brussel. Daar slapen ze momenteel op straat, tot grote ontzetting van linkse actievoerders en mensenrechtenactivisten.
Asielshoppen ondermijnt Europees migratiebeleid
De Belgische minister van Asiel en Migratie Anneleen Van Bossuyt (N-VA) beroept zich op een nieuwe reeks crisismaatregelen die begin augustus in België van kracht werden. Die bepalen dat asielzoekers die eerder elders in Europa al asiel kregen in België niet meer in aanmerking komen voor opvang.
Die maatregel werd in april door de Belgische regering – waarvan ook linkse partijen deel uitmaken – genomen om het ’asielshoppen’ te stoppen. Dat is geen overbodige luxe: net zoals in tal van andere West-Europese landen bestaat een flink deel van de mensen die in België asiel aanvragen uit kandidaten die eerst ook elders al aanklopten voor asiel, of waarvan de asielaanvraag in een andere EU-lidstaat zelfs al werd goedgekeurd.
Daar in dat eerste land, mag en kan men werken. In 2024 ging het in België om zowat 15.000 mensen, op een totaal van net geen 40.000. In heel de EU werden vorig jaar ruim 900.000 eerste asielaanvragen genoteerd, exacte cijfers over het aantal asielshoppers ontbreken.
Minister Anneleen Van Bossuyt weigert opvang aan Griekse asielgezinnen
Nadat ze gehoord hadden dat ze in België geen opvang zouden krijgen, namen de betrokken families – die in Griekenland al asiel hadden gekregen en daar dus hadden kunnen werken – in Brussel een advocaat in de arm. Die advocaat klaagt de bevoegde minister nu strafrechtelijk aan.
Je kunt je de vraag stellen of beleidsverantwoordelijken soms geen uitzondering zouden moeten maken op bestaande wetgeving. Bijvoorbeeld als het over kwetsbare mensen gaat, zoals gezinnen met kleine kinderen.
Maar dat is natuurlijk de theorie. De praktijk leert ons dat mensensmokkelaars bijvoorbeeld niet zelden kinderen inzetten om eerst de EU binnen te komen zonder enige zorg voor het lot van die kinderen. Met andere woorden: mensensmokkelaars gaan op zoek naar de zwakke plekken in het systeem en verdienen daar grof geld aan.
Mensensmokkelaars verdienen aan kwetsbare migranten en mazen in de wet
Daarnaast is er natuurlijk de vaststelling dat een Europees asiel- en migratiesysteem enkel kan werken wanneer er ook voldoende solidariteit bestaat tussen de EU-lidstaten. Het asielshoppen – de zogenoemde secundaire migratie – ondergraaft die solidariteit en zet zo heel wat extra druk op het asielsysteem waardoor veel mensen in nood dan niet geholpen kunnen worden.
Precies daarom wil Europa daar nu ook paal en perk aan stellen. Het kan niet de bedoeling zijn dat bepaalde landen met een gul opvangsysteem op termijn onevenredig veel vluchtelingen over de vloer krijgen, die ongecontroleerd konden doorreizen vanuit de zuidelijke lidstaten. Ook deze praktijk vormt een vruchtbare voedingsbodem voor mensensmokkelaars die mensen als koopwaar gebruiken en kinderen misbruiken in het proces.
EU-migratiepact moet mensensmokkel en secundaire migratie stoppen
Met het nieuwe asiel- en migratiepact, dat volgend jaar in werking moet treden, wil de EU die secundaire migratiestromen afstoppen en inzetten op een goed werkend en betrouwbaar solidariteitsmechanisme tussen de lidstaten.
De al veel langer bestaande Dublin-verordening, die het doorreizen van asielzoekers naar andere lidstaten moest tegenhouden, is inmiddels volledig achterhaald door de feiten.
Een nieuw asiel- en migratiekader is dus broodnodig om het draagvlak voor de opvang van vluchtelingen die écht hulp nodig hebben te behouden.
Mensenrechtenactivisten en linkse partijen die zich nu verzetten tegen dit nieuwe Europese migratiepact moeten goed beseffen dat ze met vuur spelen. Zonder nieuwe bindende afspraken tussen de lidstaten, in combinatie met een strenge selectieprocedure aan de buitengrenzen, zal het verzet tegen asielmigratie immers blijven toenemen.
En het zijn dan vooral de radicaal-rechtse partijen die daar garen bij spinnen. De recente anti-migratieprotesten in onder meer Nederland en het VK hebben nogmaals aangetoond dat de limiet voor almaar meer burgers nu echt wel bereikt is.
'Mensenrechtenadvocaten moeten zich bezinnen’
Ook zogenaamde mensenrechtenadvocaten die er als de kippen bij zijn om asielzoekers bij te staan en daarmee meestal ook vlot de media halen, zouden zich dringend moeten bezinnen.
Want zeg nu zelf: hoe komt een gezin dat net in België of in een ander West-Europees land is aangekomen, amper Engels spreekt en over weinig financiële middelen beschikt zo snel aan een advocaat om een procedure op te starten tegen een minister terwijl ze elders al geaccepteerd zijn?
Advocaten die hier grof geld aan verdienen, draaien mee in een bijzonder twijfelachtige business. Ze houden de macht van de mensensmokkelaars in stand.
Deze column verscheen op zaterdag 25 oktober 2025 in De Telegraaf.
