Een datum, een plaats, een naam en doorgaans ook een foto. En een teller die blijft tikken. Het heeft iets lugubers, maar juist die teller vormt het beste bewijs dat dit initiatief geen dag te laat komt.
Op de Belgische site stopfeminicide.blogspot.com, een initiatief van een platform over geweld tegen vrouwen, kan je volgen hoeveel vrouwenlevens partnergeweld dit jaar al eiste in België.
Femicide-teller ook in Nederland dramatisch
De teller staat voorlopig op 23, dat is dus gemiddeld twee moorden per maand. Vrouwen die werden vermoord omdat ze vrouw zijn, door mannen die zich wilden wreken, het niet pikten dat hun vrouwen zich niet lieten controleren of die simpelweg jaloers waren.
In Nederland is de situatie al even dramatisch, zo blijkt uit onderzoek van Atria, het kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis. In de periode 2017-2021 was de partner of ex-partner in 60 procent van de gevallen de vermoedelijke dader bij de moord op een vrouw.
Dat zijn ronduit hallucinante cijfers: bij mannelijke slachtoffers was de (ex)-partner in amper 4,6 procent van de moorden de vermoedelijke dader. Als het gaat om femicide scoren landen zoals België of Nederland zelfs een stuk slechter dan Spanje en Italië, toch twee landen met een zogenoemde machocultuur.
En alle specialisten geven aan dat de huidige cijfers enkel de gerapporteerde en door de politiediensten onderzochte feiten bevatten. De kans is dus groot dat we hier nog maar het topje van de ijsberg zien, en dat de werkelijke omvang van het probleem nog een stuk groter is.
Maar zie: uitgerekend in Italië neemt de regering van Giorgia Meloni nu het voortouw. Het parlement keurde er unaniem een wetsvoorstel rond vrouwenmoord goed. Wie een vrouw doodt uit discriminatie, haat, machtsmisbruik of controle wacht sowieso een levenslange gevangenisstraf.
Meloni zelf had het achteraf over een belangrijk signaal van politieke eensgezindheid tegen de barbaarsheid van geweld tegen vrouwen. "We moeten elke dag meer blijven doen om de vrijheid en waardigheid van elke vrouw te verdedigen", gaf ze aan in een video.
Eerder trok ze ook al extra budget uit voor anti-geweldcentra en voor meer opvangcentra voor vrouwen die thuis wegvluchten.
Dat uitgerekend Giorgia Meloni, die door links al jarenlang wordt weggezet als een neofascistische en reactionaire politica die niets opheeft met vrouwenrechten en feminisme, zich nu opwerpt als iemand die een duidelijke streep in het zand trekt als het over geweld tegen vrouwen gaat, is natuurlijk best ironisch.
Het bewijst ook dat dit gevecht de traditionele politieke breuklijnen, links tegen rechts of conservatief versus progressief, volledig overstijgt. Dit gaat over beschaving, en dat betekent ook dat geen enkele vorm van relativisme hier op zijn plaats is.
Genitale verminking van jonge meisjes
Hoe vaak krijgen we hier in het 'beschaafde' West-Europa niet te horen dat we begrip moeten opbrengen voor de 'culturele eigenheid' van bepaalde bevolkingsgroepen? Of dat we respect moeten hebben voor bepaalde tradities?
Dat die tradities er dan mede voor zorgen dat piepjonge meisjes genitaal verminkt worden – en voor de rest van hun leven geen uitzicht meer hebben op een volwaardig seksleven – dat moeten we dan blijkbaar ook maar aanvaarden?
Dat het in bepaalde culturen normaal is om vrouwen hun hele leven dom te houden door hun het recht op studies of arbeid te ontzeggen, dat moeten we dan ook maar door de vingers zien?
Dat bepaalde bevolkingsgroepen het best aanvaardbaar vinden om de eigen dochters of zussen te vermoorden, omdat ze in hun ogen de eer van de familie hebben geschonden – al is het maar omdat ze met een jongen uit een andere bevolkingsgroep een relatie zouden hebben – dat vegen we ook vrolijk onder de mat?
De strijd tegen systematische achterstelling en discriminatie van vrouwen, en al zeker tegen geweld tegen vrouwen, is géén blijk van een misplaatst westers superioriteitsgevoel. Het is een universeel gevecht dat we samen moeten voeren en dat best wat meer politieke aandacht verdient.
We beroepen ons om de haverklap op onze Europese waarden, welnu, laten we deze Europese waarden dan ook samen uitdragen. En daarbij moeten we beginnen bij onszelf.
Geen enkel excuus, geen enkele cultuur, geen enkel relativisme kan geweld tegen vrouwen goedpraten. Dit gaat niet over links of rechts, maar over beschaving.
Deze column verscheen op zaterdag 6 december 2025 in De Telegraaf.
