Europees Parlementslid
Women leaders can feel alone in the most crowded of rooms. Aan dit zinnetje van de Amerikaanse schrijfster Linda Coughlin moest ik spontaan denken toen ik de foto van de laatste G7-top zag in Hiroshima. Het verandert niet. Tien wereldleiders rond de tafel, negen mannen, één vrouw.
Toegegeven, het hadden dubbel zoveel vrouwen moeten zijn, namelijk twee, ware het niet dat de Italiaanse premier Giorgia Meloni door het noodweer in haar thuisland de top vroegtijdig moest verlaten en vervangen werd door een mannelijke collega.
De foto kwam hard binnen. Hoewel we al een eind gevorderd zijn in het derde decennium van de eeuw van de vrouw, is daar in de praktijk amper iets van te merken.
Volgend jaar woon ik twintig jaar in Vlaanderen. Dat betekent dat ik de twee helften van mijn leven elk op een ander continent heb doorgebracht. Ik kan dus goed vergelijken.
Over Burkina Faso, mijn geboorteland, kan ik kort zijn: vrouwenrechten stellen daar amper iets voor. Je bent een meisje en dus moet je je moeder helpen in het huishouden, terwijl de jongens buiten ravotten en vrij zijn. Later trouw je en doe je wat je moeder je geleerd heeft. Meer dan een carrière als dienstmeid zit er niet in.
In Europa zou alles anders zijn. En dat was ook zo, dacht ik in het begin. Later zijn mijn ogen opengegaan. Ongelijkheid bestaat ook hier, weliswaar veel subtieler. Soms onzichtbaar maar hoe hoger je klimt op de ladder, hoe steiler je bergop moet fietsen. Dat is ook mijn ervaring.
En het systeem is niet gemaakt voor vrouwen. De gelijkheid waar sommigen het zo vaak over hebben bestaat vooral in theorie. Juridisch zijn vrouwen gelijk aan mannen. Wat het oplevert in de praktijk, zien we in de kamers waar er macht is en op de foto uit Hiroshima: zeer weinig. Té weinig.
Natuurlijk draait het om inhoud. De kwaliteiten van de persoon, man of vrouw, gaan boven diens geslacht. Dat is niet meer dan logisch en dat ontkent niemand. Ik in ieder geval niet. Maar de focus op kwaliteiten dient maar al te vaak als excuus om alles bij het oude te laten.
Want door ons neer te leggen bij de oververtegenwoordiging van mannen in alle toplagen van onze samenleving, gaat er veel talent verloren. Vrouwelijk talent dat onontgonnen blijft, is een verlies voor de volledige maatschappij.
Mannen die openstaan voor de veranderingen en die vrouwen steunen, zijn ook een doelwit en moeten zelf ook bergop fietsen om hun visie te realiseren. Ik heb veel bewondering voor hen die dit durven.
„Heb je toevallig een Tampax bij je?” is iets wat alleen een vrouwelijke leider kan vragen aan iemand en zo’n vraag kan ze zelf ook krijgen. Misschien gaat ze een keer extra naar de kapper als ze een belangrijke afspraak heeft, terwijl haar kale buurman misschien een andere prioriteit heeft.
Misschien moet ze dingen minstens twee keer herhalen in een vergaderzaal voordat haar stem gehoord wordt. Hoewel we vaak de loftrompet steken voor vrouwelijke leiders zoals de voormalige Nieuw-Zeelandse premier Jacinda Ardern of Sanna Marin, de vertrekkend premier van Finland, blijven zij de uitzonderingen. Extra pijnlijk wordt het wanneer juist zij de politieke arena vroegtijdig verlaten. Het zogenoemde draaideureffect is er nog steeds.
Hoewel het absoluut begrijpelijk is dat vrouwen de toppolitiek verlaten om zich te wijden aan zaken waar ze persoonlijk meer voldoening uit halen, is elk afscheid van een competente vrouw een te betreuren loss of brainpower.
Het is ook slecht nieuws voor andere vrouwen op hoge posities of op de weg ernaartoe. Voor hen blijft het speelveld zoals het is. En het speelveld ziet eruit zoals op de foto uit Hiroshima: overwegend mannelijk.
Op veel plekken worden vrouwelijke leiders behandeld alsof ze onder curatele zijn. Je moet vooral zwijgen en buigen.
Wat gaan we daaraan doen? Achteroverleunen en wachten tot er betere tijden aanbreken, is tijdverlies. Het heft in eigen hand nemen is de enige manier om daadwerkelijk iets te veranderen. Daar ben ik rotsvast van overtuigd.
De terughoudendheid en de onzekerheid die ik vaak vaststel bij buitengewoon intelligente en getalenteerde vrouwen, stemt me vaak triest.
Veel organisaties begrijpen ook niet goed wat veel vrouwelijke leiders meemaken. Want een wereld met gelijke kansen voor vrouwen en mannen ligt binnen handbereik, op voorwaarde dat we er als maatschappij zelf in geloven en samen iets aan doen.
Giorgia Meloni is de enige vrouwelijke leider van de G7, een echte self-made woman die de top bereikte door de kracht van haar overtuiging. Ze noemt zichzelf geen feministe, maar heeft wel een duidelijk standpunt over vrouwen en politiek.
In dat verband citeert ze in haar autobiografie de beroemde woorden van Charlotte Whitton, Canadese feministe en burgemeester van Ottawa in de jaren 60: ’Wat vrouwen ook doen, ze worden geacht het twee keer zo goed te doen als mannen. Gelukkig is dat niet zo moeilijk.’
Wijze woorden om te onthouden.
Dit was de vierenveertigste column van Assita Kanko voor De Telegraaf.
