Op 16 oktober 2020 ging er een schokgolf door Frankrijk. De 47-jarige leerkracht aardrijkskunde en geschiedenis Samuel Paty werd vlak bij zijn school, in de buurt van Parijs, neergestoken en onthoofd.
De dader was een amper achttienjarige Tsjetsjeense moslim, hij werd kort nadien door de politie doodgeschoten.
Enkele dagen voor zijn dood had Paty het aangedurfd om twee Mohammed-spotprenten te tonen tijdens een les over het belang van de vrije meningsuiting. Leerlingen die de cartoons niet wilden zien, kregen vooraf de kans het klaslokaal te verlaten.
Haatcampagne tegen Samuel Paty
Op aangeven van zijn dochter startte de vader van een moslimleerlinge vervolgens een online-haatcampagne, die al snel viraal ging.
Enkele leerlingen van de school, niet ouder dan 14 of 15 jaar, wachtten Paty op toen hij de school verliet en wezen hem aan aan de dader.
De moord kwam er vijf jaar nadat islamisten in Parijs al twaalf onschuldigen hadden vermoord bij de raid op de redactie van Charlie Hebdo. Een jaar later, in 2016, vielen er bij een moordpartij op de Promenade des Anglais in Nice, uitgerekend op de Franse nationale feestdag, zelfs 86 doden.
Ook na de moord op Samuel Paty hield het islamitische geweld in Frankrijk onverminderd aan, en in 2023 werd in Arras opnieuw een leerkracht de keel doorgesneden.
"Blinde haat tegen het Westen"
Bij elk onschuldig slachtoffer komen onvermijdelijk opnieuw dezelfde vragen op tafel: waaraan hebben wij hier die blinde haat verdiend? Haat van mensen die in West-Europa toch de kans hebben gekregen een nieuw leven op te bouwen, een mooie job te vinden, een gezin te stichten maar die kans niet hebben gegrepen. Daar zijn goede geïntegreerde mensen die positief bijdragen in de samenleving de dupe van.
Haat van mensen die we nog altijd massaal naar West-Europa blijven halen, om hen de kans te geven te ontsnappen aan oorlog of vervolging in hun eigen land.
Maar net zo goed haat van mensen die eigenlijk geen enkel recht hadden om zich hier te vestigen en die ons maatschappijmodel niet zelden ook radicaal afwijzen en frontaal aanvallen en goed geïntegreerde mensen als vijand zien en met sociale druk viseren.
Waarna ze door een mix van politieke laksheid en misplaatst links activisme verder kunnen blijven gaan. Er rijst telkens ook een andere vraag, die naar de politieke verantwoordelijkheid.
Waarom slagen we er niet in om de Fransen, de Nederlanders of de Belgen beter te beschermen? Ongeacht hun afkomst. De geslaagde integratie beter appreciëren en het tegenovergestelde niet langer tolereren.
En waarom weigeren vele politici nog altijd om eindelijk de juiste conclusies te trekken en doortastende maatregelen te treffen, zodat er geen onschuldige leerkrachten, politieagenten of journalisten het islamitische fanatisme met hun leven moeten bekopen?
Het zijn vragen die ook Mickaëlle Paty, de zus van de betreurde Samuel, zich deze week hardop stelde in een aantal interviews naar aanleiding van de trieste verjaardag van de moord op haar broer.
Het is nog altijd wachten op rechtvaardigheid. In een uitgebreid interview met Le Journal du Dimanche maakte ze de balans op van de voorbije vijf jaar. En toonde ze zich vlijmscherp voor de Franse politiek.
"Na elke aanslag hoor ik van politici dezelfde holle woorden. Maar wat heeft al die verontwaardiging ons eigenlijk opgebracht? Ik stel vandaag vast dat er na de moord op mijn broer niets veranderd is. Het is niet de politieke passiviteit die ons zal beschermen. De islamisten hebben de overtuiging ingang doen vinden dat zij het bij het rechte eind hebben: wie zich verzet tegen hun ideeën wordt weggezet als islamofoob."
Zus van Samuel Paty haalt hard uit aan onderwijsministerie
In een gesprek met de toonaangevende Franse krant Le Figaro haalde ze ook hard uit naar het Franse ministerie van Onderwijs. "Wanneer er zich ergens op school een probleem voordoet, is het ook vandaag nog altijd de leerkracht die daar de schuld van krijgt. En in een onderzoeksrapport dat werd uitgebracht na de moord wast het ministerie vooral zijn handen in onschuld."
En hoeft het nog gezegd: ook de linkse activisten die ondanks alles blijven meeheulen met de islamisten dragen in deze een zware verantwoordelijkheid.
Ze creëerden mede het klimaat waarin elke vorm van kritiek op islamitisch fanatisme, elke vorm van verzet tegen aparte zwemlessen voor meisjes, verplichte halalmaaltijden op school of andere vormen van religieuze apartheid meteen zwart werd gemaakt.
Dat alles blijft niet zonder gevolg. De voorbije jaren werden er in tal van Franse scholen herdenkingsmomenten georganiseerd ter nagedachtenis van Samuel Paty. Die werden al honderden keren luidruchtig verstoord of geboycot. Erger nog: "Je vais lui faire une Paty" is intussen een soort van vaste uitdrukking geworden, een weinig subtiele waarschuwing van leerlingen aan het adres van een leerkracht dat hij of zij weleens hetzelfde lot zou kunnen ondergaan als Paty vijf jaar geleden.
Inderdaad: wat is er dan eigenlijk veranderd?
Deze column verscheen op zaterdag 18 oktober 2025 in De Telegraaf.
