Wie beschermt erfenis van Jacques Delors? Zij die kritisch naar Europa kijken of zij die zeggen dat het prima gaat?

Jacques Delors is de architect van het verdrag van Maastricht en stond mede aan de wieg van de EU zoals we deze nu kennen. De bedoeling was altijd geweest: een sterke EU met toegevoegde waarde voor de burgers en voor de lidstaten.

In een tearoom in Londen, las ik in de krant een verhaal over het feit dat voormalig premier Tony Blair in 2003 al een plan had om de migratiecrisis op te lossen door migratiebeleid te externaliseren. Volgens de Britse pers was de nota genoemd Nuclear option en zowel het eiland van Mull in Schotland als de Falklandeilanden werden overwogen. Hij pleitte ook voor succesvolle integratie als manier om extreemrechts aan te pakken. Dit debat lijkt me zo oud en zonder holistische visie, maar niet voor de meeste mensen in het Europees Parlement.

Deze week nam ik deel aan een debat op de Franse televisie over de erfenis van Delors. In dat programma werd ik meteen gepresenteerd als de rechterkant van de rechtse kant. „La droite de la droite”, zei de presentatrice en ik schrok. Want dat slaat nergens op. Ik voelde meteen aan dat het gesprek vreemd zou kunnen verlopen, omdat het was begonnen met een vooroordeel. Mijn debatpartner was een Europarlementslid van 72 jaar oud, die zelfs op Jacques Delors lijkt. Hij aarzelde niet om te spreken van extremisme toen ik de nadruk legde op het belang van de toekomst van Europa. Door bepaalde problemen niet op te lossen, laat de politieke elite Europa juist in de steek. Het zijn niet de mensen die kritisch zijn, die slecht zijn voor Europa. Het lijkt me juist slim om die kritiek mee te nemen en het beter te doen. In mijn beleving wordt van iedereen in Europa verwacht dat ze hetzelfde denken. Dan denk je niet na.

Delors was gedreven en heeft heel hard voor Europa gewerkt. De interne markt is een van zijn grote verdiensten, waardoor het vrije verkeer van mensen en goederen kon worden waargemaakt binnen een tot een gemaakt Europa. Dat moeten we waarderen. Deze prestatie was en blijft zuurstof voor de economie en voor onze welvaart. Op internationaal vlak is het een Europa dat mee aan tafel zit voor bepaalde belangrijke onderhandelingen.

Maar dat Europa waar Delors de architect van is, komt steeds meer in gevaar als er geen optimaal migratie-, integratie- en veiligheidsbeleid is, want dan voeren de lidstaten interne grenzen weer in, zoals Duitsland recent ook deed. Internationaal kunnen we onze stempel niet meer drukken op het vlak van veiligheid. Intern durven we niet meer te spreken van Europese waarden en normen en termen zoals ’onze Europese manier van leven beschermen’, dat vinden wij racistisch. Europa slaagt er niet meer zo goed in om een gesprek met elkaar te voeren over thema’s die ertoe doen. Kritiek kunnen leveren en zeggen wat er mis is en er iets aan doen is noodzakelijk. Het niveau van wantrouwen stijgt en de frustratie van de burger ook. Op die manier ondergraaft men de essentie van de EU.De vraag is nu wie de erfenis van Delors beschermt. Degenen die kritisch naar Europa kijken en vragen dat de lidstaten gerespecteerd worden, of degenen die pretenderen dat alles prima gaat?

Persoonlijk vond ik het tragisch dat een Fransman van de kleur en (bijna) de leeftijd van Jacques Delors, die opgegroeid is in Europa, een vrouw zoals ik verweet er ’extreme gedachten’ op na te houden als ik zeg dat Europa naar de burger moet luisteren en van haar beleid een succes moet maken. Wie verdedigt Europa dan nog?

Deze week zei de Belgische minister van ontwikkelingssamenwerking ook heel wat verrassende dingen terwijl haar land het voorzitterschap van de EU bekleedt voor de komende zes maanden. Die minister vergeleek de Shoah met de huidige oorlog in het Midden-Oosten. Dit slaat nergens op en getuigt van een gebrek aan kennis van de geschiedenis en van kwade trouw. Als iets op de Shoah lijkt is het wel wat op 7 oktober gebeurde: een pogrom. Maar daarover geen woord van haar. Hoe gaat deze EU-voorzitterschap Europa leiden?

De manier hoe Europa is omgegaan met integratie en het verhaal rond haar waarden en normen bepaalt hoe mensen vandaag aan politiek doen. Misbruik maken van de moeizame integratie in Europa om zichzelf aan de macht te houden. Alle principes verkopen om bepaalde gemeenschappen te paaien en etnische stemmen boven ideeën te stellen. Geen visie tonen en geen kritiek dulden. Dat allemaal ondermijnt Europa omdat zijn waarden steeds meer met de voeten worden getreden. De Unie wordt dan een plek zonder vertrouwen. Dit was niet de droom van Jacques Delors.

Dit was de drieënzeventigste column van Assita Kanko voor De Telegraaf.

www.telegraaf.nl