Zijn we ergens in Afrika? Dan zou dit nieuws zijn waar bijna niemand nog van opkijkt. Helaas, we zijn in het hart van de Europese Unie. Malta, het kleine, zonovergoten eiland waar jaarlijkse honderdduizenden toeristen komen genieten van het heerlijke mediterrane klimaat en de lekkere pastizzi.

Daphne Caruana Galizia stierf door een bom die in haar auto was geplaatst. Meteen stond het kleine land in rep en roer, want Galizia was een bekende journaliste en blogster, met soms 400.000 lezers voor haar online artikels (ter referentie: Malta telt zowat 400.000 inwoners). Ze schreef kritische stukken over politici en machthebbers, en vooral over de corruptie die er welig tiert.

Het nieuws van haar moord bracht me terug naar mijn jeugd in Burkina Faso. Onderzoeksjournalist Norbert Zongo was toen mijn mentor. Hij leidde de krant L’Indépendant in ­Ouagadougou, die voor vrijheid van ­meningsuiting stond. De krant stond erom bekend het corrupte regime van voormalig president Blaise Compaoré het vuur aan de schenen te leggen. Toen een man uit de entourage van de president werd vermoord, sloeg Zongo aan het ­onderzoeken. Al snel kreeg hij doods­bedreigingen, maar de autoriteiten ­negeerden zijn klachten daarover. Hij schreef er ook over in zijn krant. Hij was de man die mijn engagement vorm gaf. Ook hij stierf in zijn auto. Officieel in een ‘tragisch ongeluk’, maar het was duidelijk dat hij werd vermoord omdat hij, net als Galizia, te dicht bij de waarheid kwam over corruptie in de hoogste kringen van de macht. De moordenaars werden ­geïdentificeerd en kwamen uit de entourage van de presidentiële wacht. Maar wie heeft de mensen ingehuurd? Het dreef me weg uit mijn geboorteland, maar met de wil om te strijden voor gerechtigheid en gelijkheid.

Galizia was geen doetje. Meer nog: als journaliste zocht ze de grenzen op en durfde die soms te overschrijden. Ze schuwde het scheldproza soms niet en joeg veel mensen op stang. Dat leidde tot enkele rechtszaken, die ze overigens verloor. De almacht van malafide krachten? Nee, ze ging gewoon soms over de schreef. Maar vergis u niet: dit is geen vergoelijking. Daphne is vermoord. Omdat ze te dicht bij de waarheid kwam. En zelfs al legde ze die waarheid bloot door links en rechts mensen te schofferen en het niet te nauw te nemen met bepaalde journalistieke regels, zeden en normen, haar moord is een absolute schande die niet onbestraft mag blijven.

Daarom stemde ik als EU-parlementslid meteen in om mee te gaan met een onderzoeksmissie naar Malta, om een duidelijk signaal te geven dat de EU de rechtsstaat verdedigt en luistert naar de mensen. Dat zijn we ook aan haar man en zonen verschuldigd. We moeten mee de waarheid over haar moord aan het licht helpen brengen.

Daarom nam ik in Valletta, tussen alle ontmoetingen en gesprekken in, de tijd om dit neer te pennen. Want tijdens mijn gesprekken hier met tal van journalisten, werd duidelijk hoezeer hier een klimaat heerst van impliciete en soms expliciete bedreiging. Zelfs tijdens mijn bezoek hier werden journalisten bedreigd of geïntimideerd. De Maltese journaliste Monique Agius vertelde me er dat ze werd aangevallen toen ze een reportage aan het draaien was. Op de Freedom Square voor het parlement staan meer barricades dan tekens van vrijheid.

De essentie van deze EU-missie is duidelijk: we mogen op geen enkele manier de vrijheid van de pers in de Europa laten beknotten of bedreigen. Als ik zie hoe sommige journalisten hier in Vlaanderen ervan langs krijgen op sociale media, dan hap ik naar adem. Verbaal gif, en erger. Waar eindigt dit? Elke journalist moet een artikel kunnen schrijven dat desnoods loshangt van de veronderstellingen, op basis van anonieme gesprekken met ‘God en klein pierke’, maar die journalist moet ’s avonds wel met een gerust gemoed in zijn auto naar huis kunnen rijden. En best even Twitter niet openen.